Esey: Nyawang Rupa Goréng Patut

Novél Sunda mangrupakeun salah sahiji karya sastra anu nepi ka danget ayeuna méré mangfaat loba ka sakumna urang Sunda, utamana lamun urang narawang tina widang atikan. Sababaraha fakultas sastra di unggal kampus di Bandung, utamana jurusan Sastra Daerah tangtu remen pisan aktifitas kuliahna pakuat-kait jeung novél Sunda. Sababaraha sakola boh SMA boh SMP geus tangtu aya pangajaran karya sastra Sunda dina mata pelajaran Bahasa Sunda, sanajan taun 2012 kamari aya wacana yén kurikulum pendidikan 2013 baris ngahapus pangajaran bahasa daérah anu antukana mah pangajaran bahasa daérah di sakola dijadikeun pelajaran mulok anu durasi pangajaran sapoéna ukur sajam.

Kaalaman ku kuring nalika keur SMP kénéh, sok pangresepna tur pangsegutna lamun guru basa Sunda geus méré pancén ngarésénsi atawa néangan unsur intrinsik novél Sunda, salian ti ngembangkeun daya imajinasi urang salaku siswa, maca novél Sunda méré pangaruh loba kana tingkat kacerdasan sosial, sabab karya sastra némbongkeun gambaran kahirupan anu kahirupan éta téh mangrupakeun salahsahiji kanyataan sosial atawa ngagambarkeun kahirupan sakongkrit-kongkritna sanajan henteu digambarkan sacara detil. Pilihan-pilihan kalimah anu dibungkus ku kamoénésan pangarang dina ngarang novél méré daya tarik anu unik keur para penikmat novél Sunda.

Maca novél Sunda lir muka jandéla tur méré jembatan keur kuring sangkan nyaho kana tokoh jalma panggoréng patut-goréng patutna bisa nyandung ka nu geulis tur beunghar, éta kajadian anu saméméhna can pernah dipanggihan ku kuring di dunya sabenerna. Atuh dina dunya sabenerna di jaman ayeuna mah bisa waé jalma goréng patut meunangkeun anu geulis kacida, asal dipuruluk ku harta anu henteu saeutik. Ari dina carita Rasiah Nu Goréng Patut yasana Sukria jeung Yuhana mah nyaritakeun  Karnadi si anémer bangkong, jalma anu miskin, boga pamajikan jeung budak, bisa nyandung ka Eulis Awang awéwé anu geulis kacida. Goréng patutna Karnadi mangrupakeun kajadian enyaan, lain kajajadén jiga carita Lutung Kasarung anu mandi di leuwi tuluy leungit rupa goréng patutna alatan nandangan cocoba di leuweung anu rupa kasépna leungit sababaraha harita. Yuhana jeung Sukria ngagambarkeun Karnadi dina novélna ku kalimah anu basajan tapi déskriptif. Karnadi digambarkeun "pendék gedé, dédépé, kulitna hideung kuleuheu, beungeutna garicu,..panonna bolotot, cukang irungna demés, tungtung irungna nambru, halisna pitak sabeulah, sungutna rubak, biwirna karandel, huntuna baradag, tarangna rubak méh satengah sirahna, turug-turug ana leumpang sok képoh jeung rada déog deuih..."

Ku modal ngalajur napsu tur tupa-tipu jeung gedé wadul ka Eulis Awang, kolotna Eulis Awang jeung pamajikan tur budakna, antukna dina ahir carita, Karnadi malidkeun manéh ka Citarum. Cindekna geus goréng patut téh goréng milik deuih, alatan manéhna henteu ngukur kana kujur, henteu nampa kana nikmat Pangéran. Goréng lalampahan anu sakuduna ulah diturutan.

Jatinangor, 13 Agustus 2015